Η θεραπεία στην προσωποκεντρική προσέγγιση βασίζεται στη βαθιά εμπιστοσύνη του θεραπευτή προς τον άνθρωπο που έχει απέναντί του, τον πελάτη. Σύμφωνα με τον Rogers, τον πατέρα της προσωποκεντρικής, μέσα σε κάθε άνθρωπο υπάρχει μια πανίσχυρη κινητήριος δύναμη η οποία τον ωθεί ασταμάτητα να συντηρείται, να διαφοροποιείται, να διευρύνεται, να αυτονομείται, να πραγματώνει το δυναμικό του. Αυτό πρακτικά μεταφράζεται οτι ο κάθε άνθρωπος κάνει το καλύτερο που μπορεί μέσα στις συνθήκες της ζωής του, όπως αυτός τις αντιλαμβάνεται.
Έτσι, ο προσωποκεντρικός σύμβουλος προσπαθεί να δημιουργήσει μια σχέση ασφάλειας, μέσα στην οποία ο πελάτης θα μπορέσει με άνεση να εξερευνήσει τον τρόπο που βιώνει την πραγματικότητά του και τον εαυτό του και να πάρει τις καλύτερες αποφάσεις για αυτόν. Για έναν τέτοιο σύμβουλο είναι μάταιο και εκτός θέματος να παρέχει συμβουλές ή να δίνει κατευθύνσεις ή ακόμα και να κάνει ερμηνείες. Ο μόνος που γνωρίζει το καλύτερο για τον εαυτό του είναι ο ίδιος ο πελάτης και ο σύμβουλος βρίσκεται εκεί για να τον διευκολύνει να το ανακαλύψει.
Η σχέση ασφάλειας, ή αλλιώς θεραπευτική σχέση, διέπεται απο τις έξι «αναγκαίες και επαρκείς συνθήκες της θεραπευτικής αλλαγής» τις οποίες ο Rogers περιέγραψε ως εξής :
- Δύο πρόσωπα βρίσκονται σε ψυχολογική επαφή.
- Το πρώτο πρόσωπο, που θα ονομάσουμε πελάτη, βρίσκεται σε μια κατάσταση ασυμφωνίας, είναι ευάλωτος ή ανήσυχος.
- Το δεύτερο πρόσωπο, που θα ονομάσουμε σύμβουλο, είναι αυθεντικός στη σχέση.
- Ο σύμβουλος βιώνει άνευ όρων θετική αποδοχή προς τον πελάτη.
- Ο σύμβουλος έχει ενσυναισθητική κατανόηση του εσωτερικού πλαισίου αναφοράς του πελάτη.
- Ο πελάτης αντιλαμβάνεται, σε κάποιο βαθμό, την άνευ όρων αποδοχή και την ενσυναισθητική κατανόηση του συμβούλου προς το πρόσωπό του.
Ο πελάτης, συνήθως, επισκέπτεται τον σύμβουλο επειδή κάτι στη ζωή του ή στον εαυτό του του προκαλεί ανησυχία και άγχος, τον κάνει να αισθάνεται ευάλωτο. Ο σύμβουλος τον συναντά σε ένα ασφαλές περιβαλλον και οι δυο τους ξεκινούν να δημιουργούν μια θεραπευτική σχέση. Ο πελάτης είναι ελεύθερος να φέρει όποιο θέμα τον απασχολεί και στο βαθμό που μπορεί και θέλει να το συζητήσει. Απέναντί του βρίσκει έναν άνθρωπο που είναι εκεί, ολόκληρος και αληθινός, για να τον ακούσει και να προσπαθήσει να τον καταλάβει βαθιά και να τον αποδεχτεί ειλικρινά έτσι όπως είναι. Το κλίμα που δημιουργείται, κάθε φορά που αυτές οι συνθήκες ικανοποιούνται, είναι αρκετό για να διευκολύνει τον πελάτη να βρει την προσωπική του λύση στα προβλήματα που τον απασχολούν αλλά και να πραγματώσει το δυναμικό του. Για άλλη μια φορά, ο πελάτης είναι η αυθεντία σε αυτή τη διαδικασία και αυτός αποφασίζει μέχρι πού επιθυμεί να φτάσει.
Χρησιμοποιώντας μια παρομοίωση, η προσωποκεντρική θεραπεία μοιάζει με ένα ταξίδι στον προσωπικό κόσμο του πελάτη, που χρειάζεται δυο για να πραγματοποιηθεί. Ο πελάτης καθορίζει την πορεία και ο σύμβουλος είναι ο συνταξιδιώτης του που περπατά δίπλα του. Ο πελάτης ξεναγεί και ο σύμβουλος προσπαθεί να δει όσο το δυνατόν περισσότερο μέσα απο τα μάτια του πελάτη, δοκιμάζει να νιώσει πώς είναι για τον πελάτη αυτή η διαδρομή, διατηρώντας παράλληλα τη δική του προσωπική ματιά και αίσθηση απο αυτόν τον κόσμο, στο βάθος του μυαλού του. Δεν μοιράζεται μόνο τη διαδρομή αλλά και την επίδραση που αυτή η διαδρομή έχει πάνω στον πελάτη του. Με αυτό τον τρόπο επιχειρεί να κατανοήσει βαθιά την εμπειρία του ανθρώπου απέναντί του.
Σε αυτό το ταξίδι, κάποιες φορές ο δρόμος είναι πλατύς και ευρύχωρος, άλλες σκοτεινός και λασπωμένος, πολλές φορές μοιάζει αδιέξοδος. Υπάρχουν στιγμές που οι δυο τους τρέχουν και άλλες που σταματάνε. Το ταξίδι είναι απρόβλεπτο και ο σύμβουλος είναι εκεί για να εξασφαλίσει στον πελάτη του την αίσθηση σιγουριάς και αλληλεγγύης ούτως ώστε να καταφέρει εκείνος να το φέρει σε πέρας. Είναι δίπλα του σαν ένας πιστός σύντροφος που θα του φωτίσει το μονοπάτι όταν η μπαταρία του φακού του σωθεί, θα του προσφέρει ένα χέρι βοηθείας όταν πέσει κάτω, θα του δώσει κουράγιο όταν κουραστεί, θα υπάρξει ουσιαστικός μάρτυρας κάθε του ανακάλυψης.
Κυρίως, είναι δίπλα του χωρίς να επιχειρεί να αλλάξει κατεύθυνση στην πορεία που ο πελάτης επιλέγει κάθε στιγμή. Σέβεται τις αποφάσεις του και αποδέχεται τη διαδρομή του ορμώμενος απο γνήσια εμπιστοσύνη τόσο στο ταξίδι όσο και στην ικανότητα του πελάτη να βρει τελικά τον καλύτερο δρόμο και τρόπο ύπαρξης για εκείνον.
